Ortognatik Cerrahi (Tek - Çift Çene Ameliyatı)

Alt ve üst çenenin genetik, gelişimsel veya çevresel nedenlerle birbirine ve yüz/kafatasına göre doğru konumda olmaması durumunda hem fonksiyonel hem de estetik sorunlar ortaya çıkar. Bu bozukluklar yalnızca ortodontik tedavi ile düzeltilemeyen iskeletsel problemler olup, kalıcı çözüm için cerrahi müdahale gereklidir.

Ortognatik Cerrahi Nedir?

Ortognatik cerrahi; büyüme–gelişimi tamamlanmış bireylerde, ortodontik tedavi ile dişsel düzenlemeler yapıldıktan sonra, alt ve/veya üst çenenin cerrahi olarak ideal konuma getirilmesidir.

Normal ağız kapanışında (oklüzyon):

• Üst ve alt dişlerin bir fermuar gibi tam uyum içinde kapanması beklenir.

• Bu uyum çenelerin doğru pozisyonda olmasına bağlıdır.

Bozukluklar iki ana gruptadır:

1. Dişsel Bozukluklar

• Dişlerin çenelerde olması gereken konumdan sapmasıdır.

• Çoğu durumda ortodontik tedavi (teller ve apareyler) ile düzeltilebilir.

2. İskeletsel Bozukluklar

• Alt ve/veya üst çenenin yüz iskeleti ile uyumlu olmamasıdır.

• Sadece cerrahi müdahale ile düzeltilebilir.

• Bazı hafif vakalarda büyüme döneminde uygulanan ortopedik apareylerle düzelme sağlanabilir.

Ortognatik cerrahi, bu iskeletsel bozuklukların kalıcı ve fonksiyonel şekilde düzeltilmesini sağlar.

Ortognatik Cerrahi Hangi Durumlarda Uygulanır?

• Alt çenenin önde, geride veya yana deviye olduğu durumlar

• Üst çenenin önde, geride veya asimetrik olduğu durumlar

• Üst çene gelişim azlığı

• Open bite (ön dişlerin kapanmaması)

• Çene ucunun önde/geride, büyük/küçük olması

• Elmacık kemiklerinin yetersiz ya da fazla gelişmiş olması

• Kaza veya tümör sonrası çene şekil bozuklukları

• Maloklüzyon nedeniyle fonksiyon bozuklukları

• Yüz estetiğini etkileyen çene–yüz uyumsuzlukları

Ortognatik cerrahi, hem estetik hem fonksiyonel sorunları aynı anda çözen bir tedavidir.

Ortognatik Cerrahiyi Kim Yapar?

Bu ameliyatlar:

• Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi uzmanları tarafından yapılır.

• Ortodonti uzmanı ile operasyon öncesi, sırası ve sonrası multidisipliner bir işbirliği gerektirir.

Çene cerrahı + ortodontist + anestezi uzmanının birlikte çalışması tedavi başarısını belirgin şekilde artırır.

Ortognatik Cerrahi Öncesi Tel Tedavisi Gerekir mi?

Genellikle evet.

Ortognatik tedavi 2 aşamalıdır:

1. Ortodontik tedavi (ameliyat öncesi ve/veya sonrası)

2. Cerrahi işlem

Amaç, dişlerin cerrahi sonrasında ideal kapanışa uyum sağlayacağı şekilde hazırlanmasıdır.

Nadir durumlarda, yalnızca iskeletsel problem olup dişlerde kabul edilebilir bir dizilim varsa, tel tedavisi olmadan direkt cerrahi uygulanabilir.

Ortognatik Cerrahi Planlaması Nasıl Yapılır?

Cerrahi öncesinde:

• Ağız ölçüleri alınır

• Yüz fotoğrafları çekilir

• Panoramik, sefalometrik ve gerekiyorsa 3D BT görüntüleme yapılır

• Ortodontist ve cerrah birlikte çene hareketlerini analiz eder

• Cerrahi esnasında kullanılacak rehber cerrahi plakları hazırlanır

Bu planlamayla çenelerin ideal ve fonksiyonel pozisyonu belirlenir.

Ortodonti Olmadan Tedavi Mümkün mü?

Analizler iskeletsel bir bozukluk olduğunu gösteriyorsa, cerrahi zorunludur.Sadece ortodonti ile düzeltilemeyen iskeletsel bozuklukların ameliyatsız tedavisi mümkün değildir.

Ortognatik Cerrahinin Riskleri

Her cerrahi işlem gibi bazı risklere sahiptir:

• Nüks (çenenin eski konumuna dönmesi)

• Enfeksiyon

• Ameliyat sonrası ödem

• Anesteziye ait riskler

Alt çene ameliyatlarında geçici his kaybı en sık görülen durumdur. Bu:

• Yüz felci değildir

• Çizgisel bir uyuşukluk hissidir

• Genellikle 6 ay içinde büyük oranda iyileşir

• Çok nadir olarak kalıcı kalabilir

Ameliyat Sonrası İz Kalır mı?

Hayır.Ortognatik cerrahi tamamen ağız içinden yapılır, yüzde herhangi bir kesi veya iz oluşmaz.

Çene Ameliyatı Sonrası Süreç

• Çeneler ameliyat sonrası 2–3 hafta elastiklerle bağlı kalır

• Bu dönemde sıvı–yumuşak gıda tüketilir

• 2–3 hafta sonra kontrol yapılır, çene açma egzersizleri başlatılır

• Ortodontik tedavi ameliyat sonrası bir süre devam eder

• Son aşamada diş telleri çıkarılır

Yumuşak doku adaptasyonu, ısırma fonksiyonu ve estetik sonuç zaman içinde belirgin şekilde gelişir.

Çene Ucu Estetiği (Genioplasti) Nedir?

Genioplasti, çene ucunun estetik ve fonksiyonel olarak yeniden şekillendirilmesidir.

Amaç:

• Çene ucunu büyütmek/küçültmek

• İleri/geri pozisyonunu düzeltmek

• Yüz profilini dengelemek

Ortognatik cerrahi ile aynı seansta veya ayrı bir işlem olarak yapılabilir.

Çift Çene Ameliyatı Nedir?

Hem üst çene hem alt çenenin cerrahi olarak yeniden konumlandırılmasıdır.Analiz sonucunda tek çenenin düzeltilmesinin yeterli olmadığı durumlarda uygulanır.

Tek Çene Ameliyatı Nedir?

Sadece alt çene veya üst çene üzerinde yapılan ortognatik cerrahidir.İskeletsel bozukluğun tek çenede olduğu vakalarda tercih edilir.